Onderhoud.

Men spreekt vaak van onderhoudsvrije accu's, dit is echter niet helemaal terecht. U moet hem wel degelijk onderhouden. Regelmatig opladen en het vloeistof niveau controleren. Dit laatste weliswaar minder vaak dan bij een autoaccu, maar het moet wel gebeuren. Uw garagehouder doet dit wel voor de accu in de auto, maar niet voor die in de caravan! U moet het dus zelf doen!

Indien het vloeistofniveau teveel gedaald is moet dit worden aangevuld met gedemineraliseerd of gedestilleerd water, in de handel verkrijgbaar als accuwater, eventueel met schoon (koffiefilter) opgevangen regenwater. NOOIT bijvullen met accuzuur of gewoon leidingwater!

Zekeringen

Bij een accu hoort een zekering. Meestal is dit een 10A zekering. Deze is absoluut nodig, omdat 12V weliswaar ongevaarlijk is bij aanraking, maar door de grote stromen die er bij een kortsluiting kunnen lopen, is brandgevaar duidelijk aanwezig, iets dat we in de caravan zeker niet willen hebben.

Indien u zelf 12V bedrading gaat aanleggen, neem dan rond 2-aderig (voorschrift!) snoer van vol­doende dikte. Op korte afstanden vastzetten met kabelklemmen en voorkom dat het 12V netwerk contact kan maken met het 230V net. Zorg er ook voor dat de aansluitingen goed aangedraaid worden! Er zijn gevallen bekend van geschroeide kleding, die op een kroonsteentje met slecht aangedraaide contacten lag.

Een extra zekering opnemen, aangepast aan het te verwachten stroomverbruik is heel verstandig. Zorg altijd voor reserve zekeringen en zorg dat u weet waar ze zitten.

Laden/ontladen.

Een accu is een buffer. Alles wat we er aan energie uit halen, moeten we er eerst in stoppen. Sterker nog: we moeten er eerst meer in stoppen, dan we eruit kunnen halen. Dit vullen met energie noemt men het laden van de accu. Een accu kunnen we laden met een acculader, met een verbinding met de generator van de (trek)auto (laadt alleen op tijdens het rijden) of door een zonnepaneel.

Een accu moet, ook als hij langere tijd (enkele maanden) niet gebruikt wordt, worden opgeladen. Accu's hebben de (nare) eigenschap om aan zelfontlading te doen. Dit kan meer dan 10% per maand zijn. Dit betekent, dat een caravan die in september met een volgeladen accu in een stalling wordt gezet, in mei, dus 8 maanden later, nog maar 20% van zijn lading kan hebben. Bij lagere temperaturen gaat de zelfontlading bovendien sneller.

Een accu mag nooit helemaal ontladen worden, 11,5V is wel de grens. Verdere ontlading leidt tot defecten. Wordt een ontladen accu niet bijtijds opgeladen, dan kan bovendien sulfatering van de platen optreden, resultaat: blijvend capaciteitsverlies. Sulfateren is de vorming van sulfaatkristallen op het effectieve oppervlak van de platen, waardoor dit onbereikbaar wordt voor het accuzuur.

Tussen het laadsysteem en de accu moet een laadregelaar geplaatst zijn, die voorkomt dat de accu te lang geladen wordt. Een accu wordt als geladen verondersteld, als de spanning tijdens het laden 14,2V bedraagt en het laden dient dan gestopt te worden.

Is bij het laden een spanning van 13,8V overschreden wordt, dan begint de accu te borrelen door de gasontwikkeling (z.g. koken). Wordt verder doorgeladen, dan kan bij een loodaccu de vulling van de platen losraken en naar de onderkant van de cellen zakken. Dit materiaal, een loodpasta, kan dan de platen met elkaar verbinden en het versneld leeglopen van die cel van de accu veroorzaken, c.q. de capaciteit sterk doen verminderen. Bovendien is het vrijkomende gas, een zuurstof / waterstof mengsel, zeer explosief.

Laden via de wisselstroomdynamo van de auto is ook een mogelijkheid. Maar alleen bruikbaar als we regelmatig lange afstanden rijden. Veelal is dit niet het geval en is dit alleen maar een nuttig extraatje. Bovendien gooit de lange bedrading van de autodynamo naar de caravanaccu roet in het eten. Door de weerstand daarvan blijft de laadstroom een stuk lager dan we wel zouden willen. Een vrij complexe elektronische schakeling, booster genaamd, kan hier uitkomst brengen. Helaas zijn maar weinig caravans hiermee uitgerust.

De meest ideale methode is een zonnepaneel. De moderne panelen laden ook op indien de zon niet schijnt maar er wel voldoende licht is. De kracht van een dergelijke methode is de tijdsduur. Als u nog ligt te slapen, wordt uw accu al bijgeladen. Een extra voordeel van een paneel is, dat indien u de caravan 's winters in de open lucht stalt, de accu altijd vol is en niet bij vorst mee naar huis genomen hoeft te worden. Een geladen accu bevriest pas bij een zeer lage temperatuur. Dit is ook de reden dat u uw autoaccu bij vorst er niet uit hoeft te halen.

Leeg/vol indicatie

De enig juiste, maar tevens de meest lastige manier om de ladingstoestand van een accu te weten is een zuurmeting van de elektrolyt. Dit is zwavelzuur en gezien de zeer bijtende eigenschappen, sterk af te raden. We zullen ons moeten behelpen met de op een na beste methode: spanning meten.

Voor een goede meting mag de accu niet belast zijn en na een belasting 10 minuten rust hebben gehad. Meet de spanning met een goede, bij voorkeur digitale, voltmeter.

De gemeten waarden komen ongeveer overeen met onderstaande percentages.

Levensduur.

De levensduur van een accu hebben we grotendeels zelf in handen. Goed onderhoud: regelmatig vloeistof niveau controleren, zonodig met accuwater bijvullen, op tijd bijladen en niet te diep ontladen. Geen kans geven tot bevriezing door de accu opgeladen te houden of mee te nemen naar een vorstvrije ruimte.

Laders.

Elke lader heeft zijn specifieke toepassing en moet afgestemd zijn op het gebruik dat u ervan wilt maken.

• Losse acculader. In vele soorten en type verkrijgbaar. Aanbevolen wordt om minimaal een 5 tot 8 ampère lader te nemen. De accu wordt geladen door de lader op 230V aan te sluiten en de accu met de juiste snoeren met de lader te verbinden. Luxe (dure) typen schakelen zelf de laadspanning af en gaan over op een z.g. druppellading. Gewone laders moet u als de accu vol is, zelf uitzetten.

• Ingebouwde laders/omvormers. Het laadgedeelte zal, zodra er 230V op is aangesloten, de accu laden en de laadstroom uitschakelen indien de accu vol is, etc.

• De autogenerator als lader. Bij gebruik van een 13-polige plug bestaat de mogelijkheid om de accu rechtstreeks met de generator te verbinden. LET OP. Hier moet zowel de caravan als de auto voor bedraad zijn. Bij twijfel uw caravan/auto dealer raadplegen.

• Zonnepaneel. Dit kan een vast gemonteerd paneel op het dak zijn, maar ook een los paneel, dat aangekomen op de bestemming op een geschikte plaats gelegd of bevestigd wordt. Vele soorten en typen zijn inmiddels op de markt bij langzaam dalende prijzen.

• Windgenerator. Een nog weinig voorkomende methode. Nadeel kan zijn, de hoge prijs en dat oudere typen een hoorbaar geluid produceren. Windgeneratoren worden in de caravan getransporteerd en ter plaatse op een mastklem aan de caravan gemonteerd. Voordeel is de grote stroom die al bij weinig wind beschikbaar is.

Universeelmeter.

Nuttig en tegenwoordig niet meer zo kostbaar is een digitale voltmeter. Een eenvoudig type, dat niet meer dan € 10,-- hoeft te kosten, voldoet al volledig aan onze wensen. Hiermee kunnen we stromen en spanningen meten, maar ook weerstanden.

Bent u geen held in deze zaken, oefen dan eens door de netspanning en de spanning van een batterijtje te meten en meet eens een stukje kabel door. Er komt een dag dat u dankbaar bent dat u een meter hebt en dat u er mee overweg kunt!

Zuurmeter.

Een apparaatje waar we de nodige bedenkingen tegen hebben, alhoewel het bij goed en voorzichtig gebruikt, heel nuttig kan zijn. Het meet de soortelijke massa van de vloeistof (zwavelzuur !!!) in de accu. Deze neemt af als de lading van een accu afneemt. Hierdoor kunnen we een idee krijgen, hoe vol de accu nog is. Na gebruik grondig afspoelen met gedemineraliseerd of gedestilleerd water.

Wees echter bij gebruik hiervan zeer voorzichtig. Zwavelzuur is een sterk etsende vloeistof en veroorzaakt gemene wonden indien het op onze huid gemorst wordt. Verder brandt het gaten in kleding en andere materialen.

Accubewaking

Dit is een simpel apparaatje dat slechts 10 à 20 Euro kost en een accu voor beschadiging kan behoeden. Belangrijke gebruikers (waterpomp, verlichting) blijven eventueel nog aangesloten, maar de andere (laders voor telefoon, computer, radio, TV etc) worden als de spanning beneden een bepaalde waarde (11,4V of daar omtrent) daalt van de 12V afgeschakeld. Vooral geschikt voor caravanners die geen 230V gebruiken maar met alleen een accu of accu met zonnepaneel kamperen.

Periodieke controle.

Bij een periodieke controle of PACK keuring, wordt ook de 12V bedrading gecontroleerd.